Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh (20.1-15.7.1968)

Người thành cổ Quảng trị

Chiến dịch tiến công của QGPMN VN ở khu vực đường 9-Khe Sanh (tỉnh Quảng Trị), nhằm thu hút, giam chân, tiêu diệt một bộ phận lực lượng quân Mỹ và QĐ Sài Gòn (chủ yếu là quân Mỹ), phá vỡ một phần tuyến phòng ngự đường 9 của địch, phối hợp với cuộc tiến công và nổi dậy của quân và dân ta trên toàn miền Nam VN.

Chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh

Lực lượng ta gồm: các sư đoàn bộ binh 304, 320, 324 và 325 (từ tháng 5, Sư đoàn 308 và Trung đoàn 246 vào thay cho các sư đoàn 324 và 325 đi chiến trường khác), Trung đoàn 270 (Vĩnh Linh) và 2 tiểu đoàn bộ đội địa phương tỉnh Quảng trị, 1 đoàn và 5 đại đội đặc công, 5 trung đoàn pháo binh, 3 trung đoàn pháo phòng không, 1 tiểu đoàn xe tăng, 1 tiểu đoàn thông tin, 1 tiểu đoàn trinh sát, 1 tiểu đoàn hoá học, 1 trung đoàn và 2 tiểu đoàn công binh, 1 đại đội súng phun lửa, 6 tiểu đoàn vận tải và LLVT các huyện Gio Linh, Cam Lộ, Hướng Hoá.
Lực lượng địch trên địa bàn: khoảng 45.000 quân (28.000  quân Mỹ), gồm 3 trung đoàn tăng cường thuộc Sư đoàn lính thuỷ đánh bộ 3 (từ tháng 4 có thêm Sư đoàn kỵ binh không vận 1) của Mỹ, 1 chiến đoàn dù, nhiều đơn vị biệt động quân và bảo an QĐ Sài Gòn; 9 tiểu đoàn pháo binh, 3 tiểu đoàn và 1 đại đội cơ giới, trong quá trình phòng ngự được sự chi viện mạnh của không quân, pháo binh ở phía sau.

Chiến dịch diễn ra 4 đợt:

• Đợt 1 (20.1-7.2), ta tiến công quận lỵ Hướng Hoá và cứ điểm Huội San (xem trận Huội San, 24.1.1968), diệt cứ điểm Làng Vây (xem trận Làng Vây, 6-7.2.1968), làm chủ đoạn đường 9 từ Cà Tu đến biên giới Việt -Lào.

• Đợt 2 (10.2-31.3), phát triển lên vây lấn Tà Cơn suốt 50 ngày đêm, diệt nhiều địch; bao vây Cồn Tiên, đánh một số trận ở hướng Đông QL 1.
• Đợt 3 (1-30.4), đánh địch ứng cứu, giải toả, giữ vững các khu vực làng Khoai, Cu Bốc, các điểm cao 689 và 622, triệt phá giao thông trên đường 9, nhưng bị địch chiếm lại một số trận địa ở phía nam và Tây Nam Tà Cơn.
• Đợt 4 (8.5-15.7), khôi phục thế vây lấn Tà Cơn, đánh địch rút chạy khỏi Khe Sanh.

Chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh

Chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh

Kết quả: Loại khỏi chiến đấu 11.900 địch, bắn rơi 197 máy bay, bắn chìm và cháy 80 tàu vận tải, phá huỷ 78 xe quân sự (có 8 xe tăng), 46 khẩu pháo, cối; giải phóng huyện Hướng Hoá với gần 10.000 dân, mở thông hành lang chiến lược Bắc-Nam, tạo thuận lợi cho các chiến trường, trước hết là Thừa Thiên-Huế thực hành thắng lợi cho cuộc tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân (1968).

Hạn chế trong CDĐ9-KS là ta chưa tạo được thời cơ đánh những trận then chốt diệt từng tiểu đoàn quân Mỹ.

• Nguồn: TĐBKQS / Trung tâm TĐBKQS - BQP.-H.: QĐND, 2004.