Larry Berman
Dịch giả: Đỗ Hùng
LỜI CẢM ƠN
MÓN NỢ LỚN NHẤT của tôi là đối với việc Phạm Xuân Ẩn đã cho phép tôi viết về cuộc đời phi thường của ông. Tôi cảm thấy nhớ những cuộc trò chuyện dài giữa hai chúng tôi. Tôi cũng mắc nợ người vợ của ông Ẩn, bà Thu Nhàn, về việc bà đã dành thời gian nói chuyện với tôi trong thời kỳ chịu tang. Hoàng Ân và tôi đã nói chuyện nhiều lần trong năm năm cuối, nhưng anh ấy còn đi xa hơn nữa khi đồng ý đọc và cho ý kiến về bản thảo cuối cùng. Anh ấy không bao giờ đề nghị tôi thay đổi một câu nào viết về cha mình mà thường chỉ bình luận, “tôi không biết điều này về ba tôi”.
Tôi đã dần hiểu vì sao các nhà báo lại coi Frank McCulloch là người giỏi nhất trong nghề. Frank McCulloch dành hàng giờ nói chuyên với tôi về nhân vật mà ông đã chiêu mộ cho Time cũng như về tính chuyên nghiệp của Ẩn. Robert Sam Anson sắp xếp lại các chuỗi sự kiện liên quan tới lần ông bị bắt rồi được phóng thích và cung cấp những tài liệu quan trọng liên quan tới việc du học tại Mỹ của Hoàng Ân. Stanley Kamow chia sẻ đánh giá của ông về Ẩn, bác sĩ Trần Kim Tuyến và lớp lớp những âm mưu vốn đã tạo nên nét đặc trưng của Sài Gòn đầu thập niên 1960. Dick Swanson và Germaine Lộc Swanson đã hướng dẫn tôi ngay từ lúc bắt đầu viết sách và sau đó đã đọc các phần chính của bản thảo. Tôi đặc biệt được hưởng lợi từ cách nhìn của Germaine về tình bạn, lòng trung thành, và về cuộc chiến. Dick cũng đã giúp tôi rất hiệu quả trong việc trả lời rất nhiều câu hỏi về các tấm ảnh cũng như kết nối tôi với các đồng nghiệp của ông. Dan Southerland giúp sắp xếp lại các sự kiện diễn ra vào tháng 4 năm 1975, khi ông cùng Ẩn giúp đưa bác sĩ Tuyến di tản và ông cũng đã đọc rất kỹ bản thảo. Ron Steinman, trưởng văn phòng NBC tại Sài Gòn, đã đọc toàn bộ bản thảo và cung cấp những cái nhìn bên trong rất quý giá. Đại sứ Bùi Diễm đã cố vấn cho tôi về tình hình chính trị ở Sài Gòn cũng như mối quan hệ tương tác giữa ông và Ẩn. Đại sứ Nguyễn Xuân Phong dành nhiều giờ nói chuyện với tỏi về Ẩn và khái niệm kẻ thù- huynh đệ. Nguyễn Thái cung cấp cho tôi cái nhìn bên trong vô giá về quan hệ giữa Ẩn với gia đình họ Ngô.
Tôi đã thu được nhiều ích lợi trong các cuộc trao đổi với các cựu đồng nghiệp và/hoặc bạn bè của ông Ẩn: David Lamb, George McArthur, Horst Faas, Eva Kim, Jolynne D'Ornano, Bernard Kalb, Neil Sheehan, David Halberstam, David Burnett, Judith Ladinsky, Gerald Hickey, Nick Turner, Ted Thái, Rufus Phillips, Jon Larsen, Stanley Cloud, David DeVoss, Alison Krupnick và Wendy Larsen.
Tôi có ba món nợ đặc biệt về trí tuệ đối với bản cuối cùng. Merle Pribbenow, một cựu sĩ quan phụ trách ngôn ngữ, tác chiến và là sĩ quan tham mưu của CIA từ năm 1968 đến 1995, thường xuyên cung cấp cho tôi các bản dịch tiếng Anh của hầu như bất cứ tài liệu tiếng Việt nào về Ẩn và mạng lưới tình báo của ông. Nguyễn Liên Hằng tại Đại học Kentucky đã dịch nhiều bài báo và đọc toàn bộ bản thảo cũng như các trang in thử. Edward Miller tại Dartmouth đọc rất nhiều bản thảo ban đầu, kiếm được bản sao các cuộc phỏng vấn bao quát mà David Butler thực hiện đối với bác sĩ Trần Kim Tuyến từ các tài liệu cửa Butler tại Dartmouth, và cung cấp cho tôi bản xả băng của cuộc phỏng vấn Phạm Xuân Ẩn do chính Butler thực hiện. Hằng và Edward đã ủng hộ tôi trong những thời điểm nghi ngại và bối rối. Tôi đã đề nghị các đồng nghiệp trẻ của tôi phải kiên trì và họ đã không hề tiếc sức. Ed và Hằng đại diện cho những gì tốt nhất của thế hệ kế tiếp trong lĩnh vực nghiên cứu Việt ỊSÍam.
Tôi rất hân hạnh nói lời cảm ơn về sự giúp đỡ và tình bạn của James Reckner, Steve Maxner và Lê Khanh tại Trung tâm Việt Nam thuộc Đại học Công nghệ Texas. Nhờ có James, tôi đã gặp được Ẩn; Khanh thì đã giới thiệu tôi với đất nước Việt Nam; Steve giúp tôi truy cập vào các nguồn tư liệu và hình ảnh nguyên gốc. Cũng như những cuốn sách trước của tôi, tôi xin tặng tất cả các tài liệu nghiên cứu để lưu giữ tại Phòng lưu trữ Việt Nam thuộc Đại học Công nghệ Texas.
Nhiều đồng nghiệp và bạn bè đã cho tôi lời khuyên vô giá. Kathy Olmsted, Nguyễn Kỳ Phong, Fred Brown; Nguyễn Mạnh Hùng, Andy Birtle, David Seerman, Bill Laurie, Mark Clodfelter, David Biggs, John Prados, Anhthu Lu và Sedgwick Tourison đã giúp đỡ bất cứ khi nào tôi đề nghị. Stephen Routh, Myrna Rothstein và M. Baker đã đọc toàn bộ bản thảo và có nhiều gợi ý hữu ích.
Các bạn của Ẩn trong hai năm ông học tại Trường Orange Coast, Rosann Rhodes (Martin), Judy Coleman (Lanini), Ross Johnson, Pete Conaty và Bruce Nott đã chia sẻ với tôi những ký ức của họ. Rosann đọc bản thảo cuối cùng của chương về Trường Orange Coast. Bruce, người về sau có liên lạc với Ẩn, luôn nỗ lực giúp tôi bằng những cách thức vượt xa trông đợi của tôi. Pete cung cấp cho tôi những bản gốc của tờ Barnacle. Jim Carnett, Douglas C. Bennett và Mary Roda tại Trường Orange Coast giúp đỡ tôi rất nhiều khi tôi đến đấy.
Tôi xin cảm ơn Jul Owings và Jud Brandes vì đã cung cấp cho tôi rất nhiều thông tin về người cha của họ cũng như mối quan hệ giữa gia đình họ với ông Ẩn.
Trợ lý nghiên cứu của tôi, TiTi Mary Trần, dịch toàn bộ tiểu sử tiếng Việt của ông Ẩn cũng như rất nhiều bài báo và bài luận. TiTi sau đó đã tới Sài Gòn để thực hiện hai cuộc phỏng vấn giá trị với ông Ẩn. Tôi cũng đã được hưởng lợi từ băng hình cuộc phỏng vấn kéo dài hai tiếng đồng hồ do Sean McMorris thực hiện đối với ông Ẩn. Tracy Eckard đã thực hiện việc dịch từ tiếng Pháp sang tiếng Anh một cách xuất sắc.
Tôi rất cảm kích những người bạn của tôi tại Tổng lãnh sự quán Mỹ ở Thành phố Hồ Chí Minh. Tổng lãnh sự Seth Winnick, Phó tổng lãnh sự Kenneth Chern và Tùy viên văn hóa Kimberly Gillen. Jim Nach, cựu cán bộ liên lạc phụ trách tổ chức phi chính phủ tại Tổng lãnh sự quán Mỹ, đã giúp cung cấp tấm hình ông Ẩn thăm tàu USS Vandegrift. Cựu Đại sứ Mỹ tại Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Raymond Burghardt đã dành nhiều thời gian nói chuyện với tôi về ông Ẩn.
Trong rất nhiều chuyến đi tới Sài Gòn, tôi đã thu được nhiều điều hữu ích từ sự tương tác với Hoàng Hải Vân, Lê Phong Lan, Nguyễn Thị Ngọc Hải, Nguyễn Văn Lãng và Nguyễn Thị Xuân Phương. Cộng sự nghiên cứu và là người phiên dịch của tôi tại Sài Gòn, Nguyễn Thị Thanh Phương là người không thể thiếu được theo rất nhiều cách, đặc biệt là khi phiên dịch cho tôi trong các cuộc phỏng vấn bà Nguyễn Thị Ba và ông Tư Cang, ông Đặng Đình Quý tại Đại sứ quán Việt Nam ở Washington, D.C, luôn sẵn sàng giúp đỡ khi tôi chuẩn bị thực hiện rất nhiều chuyến đi. Các bạn của tôi tại khách sạn Quê Hương - Liberty 2 luôn đảm bảo việc phục vụ cà phê hoặc trà vào lúc 4 giờ sáng, để tôi có thể bắt đầu việc viết lách. Bất cứ lúc nào tôi cần sao chụp tài liệu, họ đều thực hiện một cách rất chu đáo.
Tôi đã thực hiện việc nghiên cứu tại rất nhiều kho lưu trữ và rất cảm kích sự hỗ trợ của Jacquelyn Sundstrand tại Đại học Nevada, Trung tâm lưu trữ bản thảo Reno, Carol Leadenham tại Phòng lưu trữ Viện Hoover và các nhân viên tại Phòng lưu trữ Hội Sử học Wisconsin.
Xin gửi lời cám ơn trân trọng tới Georgia Kyser và các thành viên gia đình bà, Kimberly, Amanda, Clayton và Jay Bryan về việc đã trao đổi với tôi. Bà Gerald Baưett, người đã thăm Ẩn hai lần tại Sài Gòn, cung cấp cho tôi những cái nhìn bên trong sắc sảo.
Chị Hà và Anh Nguyễn của mình ở Arlington đã giúp tôi có những khoảng không gian tuyệt vời cho các cuộc trao đổi vào bữa trưa và bữa tối với bạn bè và đồng nghiệp của ông Ẩn. John Shelton luôn đảm bảo rằng tôi không bao giờ bị trễ các cuộc hẹn phỏng vấn.
Đại diện của tôi, John Wright, là người đầu tiên tin vào ý tưởng của tôi về việc thực hiện cuốn sách, và với Nhà xuất bản Smithsonian Books, ông đã có một sự lựa chọn hoàn hảo. Biên tập viên của tôi, Elisabeth Kallick Dyssegaard, giúp tôi hiểu tầm quan trọng của việc trực quan hóa và viết về cuộc đời của ông Ẩn theo lối kể chuyện đầy kịch tính. Cô đã đến gần hơn bất kỳ người nào khác trong việc cảm nhận câu chuyện, và tôi không thể đòi hỏi sự dấn thân nào cao hơn nữa từ một biên tập viên.
Dan Crissman, trợ lý biên tập tại Nhà xuất bản Smithsonian Books, rất đảm đang trong những vấn đề liên quan tới việc chuẩn bị bản thảo và hình ảnh.
Raymond Tse đã thiết kế trang mạng
www. larrybermanperfectspy.com
Tại Đại học California ở Davis, Wayne Fisher và Hielam Chan đã hơn một lần cứu tôi khi máy tính không chịu làm đúng chức năng của nó. Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ của các nhân viên tại Đại học California ở Davis, gồm Kelly Ramos, Gloria Castillo, Cindy Koga Simmons, Sande Dyer và Micki Eagle. Tại Washington, Mary Byrne, Karen Akerson, Rodger Rak, Mike Sesay và Sara Lombardo đã giúp đỡ theo nhiều cách trong suốt dự án này.
Các đồng nghiệp của tôi, Miko Nincic, Don Rothchild, Emily Goldman, Ed Constantini, James Desveaux và Larry Peterman luôn ủng hộ theo các cách mà những người bạn có thể thấu hiểu được.
Trong suốt năm năm qua, tôi thường đi nơi này nơi kia chứ ít ở nhà; ngay tại Davis, đầu óc tôi cũng luôn dồn vào cuốn sách. Niềm cảm kích của tôi đối với sự thấu hiểu của Nicole là không thể đo đếm được.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét